Begroting 2024: bijzondere bijstand, kraamzorg en de ozb

Op 2 november sprak de gemeenteraad over de begroting van 2024. Een structureel positief saldo. Hieronder de kernpunten uit onze inbreng en daarna de volledige tekst:

• De bijzondere bijstand zou eigenlijk naar 130% moeten: andere regelingen zitten ook op dat niveau. Ook de wethouder gaf aan dat we nu gebonden zijn aan regels als bijvoorbeeld mensen die op een niveau van 112% zitten van het bijstandsniveau een nieuwe koelkast nodig hebben. Toegezegd werd dat in de evaluatie van het uitvoeringsplan “Iedereen doet mee” hier specifiek naar gekeken zal worden.
• We vroegen aandacht voor het ontbreken van de ondersteuning voor kraamzorg, in onze gemeente is er geen ondersteuning hiervoor via de bijzondere bijstand terwijl dat in andere gemeenten wel het geval is. De wethouder gaat ook hier naar kijken.
• Alle kosten gaan omhoog, alleen huiseigenaren betalen nominaal net zoveel ozb als vorig jaar. Wij vinden dat er indexatie toegepast had moeten worden. Zo hadden we bijvoorbeeld kunnen investeren in een sterker sociaal domein!
• De opgave van energieneutraal in 2030 en klimaatneutraal 2050 houden we in de gaten, wij vinden dat er maximale inzet moet zijn om dit doel te behalen.

De volledige tekst:

Voorzitter,

We spreken vanavond over de begroting van 2024 en het meerjarenperspectief. De PvdA gaat voor een sociaal en duurzaam Heumen. Iedereen doet mee, iedereen telt mee. Niemand staat aan de kant. Wij willen dat de menselijke maat centraal staat. Daarom gaan wij voor meer betaalbare woningen, gaan we armoede tegen, willen we goede zorg en pakken we door op duurzaamheid met realistische keuzes.

Tot en met 2027 zien we een positief resultaat. Ook na de septembercirculaire blijft het structureel sluitend. Waar eerder gesproken werd over een ravijn, zo blijft het saldo hier structureel positief met nog de Kanaalzone als kanttekening, zo laat het college ons op antwoorden van technische vragen weten. In veel andere gemeenten is het verwachte resultaat veel lager en vaak negatief. Dat roept ook de vraag hoe waardoor dit in Heumen wel zo positief is. Wordt er nu strakker begroot?

In onze bijdrage benoemen we een aantal zaken die ons opvielen in de begroting.

Voorzitter,

We leven in een mooie gemeente. De meeste mensen hebben het goed. Helaas zijn er ook mensen die niet mee kunnen doen. Het college wil mensen ondersteunen waarbij zelfredzaamheid minder vanzelfsprekend is. Hiervoor wordt bestaand beleid in het sociaal domein doorontwikkeld. Voor de PvdA-fractie is niet duidelijk in welke mate deze doorontwikkeling een verandering betekent. Er worden zes speerpunten genoemd. We hadden gehoopt op duidelijkheid in de vorm van een voorstel aan de raad hoe het sociaal domein doorontwikkeld gaat worden. We wachten de beloofde raadsmededeling over de doorontwikkelingen daarom graag af.

Het college heeft een uitvoeringsplan ‘Iedereen doet mee’ opgesteld. Fijn dat dit plan er is. Als PvdA wachten we graag af welke concrete acties er nog meer komen om het gebruik van voorzieningen uit te breiden, we begrepen dat er nog een raadsmededeling komt. Graag denken we mee. Als iemand met een vraag komt, over bijvoorbeeld de Heumenkaart, wordt men dan ook gewezen op andere regelingen waar men recht op heeft? En als dit nog niet gebeurt, zou het college die benadering dan willen hanteren en die voorzieningen dan ook direct willen toekennen?

Ook denken we graag mee hoe we iedereen nog meer mee kunnen laten doen. Voor mensen die onder het sociaal minimum vallen is meedoen lastig. Uit vragen van onze fractie in september bleek dat de eigen bijdrage voor kraamzorg niet vergoed wordt door de gemeente. Hierdoor is er eigenlijk al ongelijkheid vanaf de geboorte. Daarom hebben wij een motie die vraagt om het voor alle inwoners, die daarvoor in aanmerking komen, mogelijk te maken de eigen bijdrage voor de kraamzorg te vergoeden via de bijzondere bijstand.

Vorig jaar eindigde we onze bijdrage over het sociaal domein dat in elk geval wordt gedaan wat minimaal nodig is. Uit de begroting blijkt dat dit nog gelukkig nog steeds het geval is.

We willen de collega’s in de raad bedanken voor de steun eerder dit jaar om de tegemoetkoming wmo te verhogen naar 130% van de bijstandsnorm. Zoals u weet zijn wij ook voor het verhogen van de inkomensgrens voor de bijzondere bijstand naar 130%. Hiermee bevorderen we bestaanszekerheid en kunnen meer inwoners financieel ondersteund worden. En kunnen nog meer mensen zeggen dat ze het goed hebben in onze mooie gemeente.

Voorzitter,

Met een verhoging naar 130% wordt het beleid ook vereenvoudigd. Als het goed is zijn dan nagenoeg alle regelingen gebaseerd op 130% van de bijstandsnorm. Dat geeft duidelijkheid en eenduidigheid. We kunnen dan meer mensen helpen die bijvoorbeeld plotseling met een kapotte koelkast zitten. Of een beroep willen doen op rechtsbijstand omdat de regels onduidelijk zijn. Zo zijn er minder zorgen om een fatsoenlijk leven te kunnen leiden en om volwaardig mee te kunnen doen. Dat geeft mensen positieve energie.

Hiervoor hebben wij een motie.

Voorzitter,

Dan het fysieke domein. Allereerst duurzaamheid. We willen in 2030 energieneutraal en in 2050 klimaatneutraal zijn. Een enorme opgave. We hebben er al wat over gezegd in de commissievergadering en de wethouder gaf aan dat we op schema zijn. Over de grootschalige opwekking van duurzame energie komt er later deze maand een raadsavond. Er is gezegd dat ons dan gevraagd wordt kaders mee te geven. Naar welke kaders is het college op zoek? In het voorjaar hebben we ook hierover gesproken. Waterkracht is voor nu uit beeld, dus we kunnen niet meer zonder windenergie. We hebben als raad een locatie aangeduid we dit willen faciliteren. Daar moeten we nu mee aan de slag gaan. Als de locatie niet kan, dan moeten we in de raad weer het gesprek voeren. Daarnaast is er nog veel te winnen met meer zonne-energie. Wanneer kunnen we in dat verband het actieplan voor zon op daken verwachten?

Daarnaast is er de warmtestrategie. We doen mee aan het NK Tegelwippen. Op 15 november vindt de uitreiking plaats, maar Heumen scoorde in de tussenstanden niet goed. Van inwoners horen we dat het wegbrengen van tegels heel erg lastig is. Dat kan niet even met de auto naar de milieustraat. Uit antwoorden op de technische vragen blijkt dat er twee wijken per jaar onder de aandacht komen en dan incidenteel gebruik kunnen maken van de Tegeltaxi. Kunnen we dit niet uitbreiden naar bijvoorbeeld een aantal momenten per jaar voor alle inwoners? We begrijpen dat een permanente Tegeltaxi op afroep duur kan zijn. Kunnen we samenwerken met andere gemeenten? Bent u het met ons eens dat het nu beperkend werkt, en dat we het makkelijker moeten maken om meer groen te creëren in de tuin? We moeten hier letterlijk meters gaan maken. Deze Quick Wins als het gaat om klimaatadapatie moeten we faciliteren.

Wij willen graag meer betaalbare woningen in de gemeente Heumen. In de Woondeal hebben we hier afspraken over gemaakt: 2/3 betaalbaar en 30% sociale huurwoningen. Wij zullen daar scherp op zijn om te kijken hoe we ons hier maximaal voor kunnen inzetten.

Inmiddels vernamen we dat de Tiny Houses, die voortvloeien uit het actieplan woningbouw voor jongeren en starters uit 2020, onderweg zijn. We hopen dat de elektra-aansluiting sneller gerealiseerd kan worden. Dit laat zien dat het een uitdaging gaat worden om bij woningbouwprojecten aansluitingen op het electriciteitsnetwerk te realiseren. De capaciteit op het net is zeer beperkt. Heeft het college er zicht op of dit vertragend kan werken op de woningbouwprojecten die in onze gemeente op de rol staan? Er zijn veel plannen om woningen te bouwen, en de personele capaciteit op de afdeling Ruimte Ordening is beperkt. Dat vinden wij zorgelijk.

Voorzitter, dan bestuur, organisatie en de financiële paragraven

Goed dat er een visie over AI ontwikkeld gaat worden. Laten we de digitale transformatie niet onderschatten, in onze gemeente en in de regio. En laten we de inwoners die digitaal niet vaardig zijn niet uit het oog verliezen. Voor veel mensen gaat het te snel of is het ingewikkeld.

Het college kiest er voor om de ozb niet-woningen wederom te bevriezen.

Dit bevriezen doen we al sinds 2019. Als we dit niet hadden gedaan, dan hadden we bijvoorbeeld net wat meer kunnen investeren in het sociaal domein, of in betaalbare woningen. We hebben gevraagd wat we meer aan inkomsten zouden hebben gehad als we de OZB wél geïndexeerd hadden: 571.000 euro. Hiermee hadden we dus ook kunnen investeren in het sociaal domein, betaalbaar wonen, inclusiviteit, klimaatadapatie, enzovoorts. Het gaat om gemiddeld ca. twintig euro per huishouden per jaar. Aan de andere kant vergoeden niet een koelkast van 500 euro voor iemand die tussen de 110 en 130% van het bijstandsniveau aan inkomen heeft. De PvdA had hier een andere keuze gemaakt. Overigens stijgen andere kosten van de gemeente, zoals leges voor een ID-kaart die iedereen nodig heeft, wel mee met de inflatie. Wij vinden het vreemd dat voor woningbezitters in onze gemeente een uitzondering wordt gemaakt.

Wij zijn dus tegen het bevriezen van de ozb voor niet-woningen. Wij zullen daarom in december bij het vaststellen van de verordeningen tegenstemmen.

Voorzitter,

Net als vorig jaar vinden wij dat dit een begroting is die doet wat er tenminste zou moeten gebeuren. Los van de genoemde zaken zitten er ook lastige zaken in zoals de invoering van de Omgevingswet. Er moet veel werk verzet worden. De door de raad aangenomen kadernota is gevolgd. En er is nu ook het inzicht dat een krimpende organisatie onmogelijk is, er komen enkele FTE’s bij om noodzakelijke taken te kunnen doen en om achterstanden weg te werken.

Onze conclusie is dat naast dat wat er gebeurt wat er moet gebeuren, wij andere accenten gelegd. Zoals een sterker sociaal domein.

Net als vorig jaar zullen wij daarom niet tegen deze begroting zijn, met een stemverklaring over de ozb.

We wensen het college veel wijsheid en succes.