Algemene Politieke Beschouwingen bij de Kadernota: de bijdrage van de PvdA

• De kadernota doet wat er ten minste moet, maar heeft weinig kleur en ambitie
• De inkomensgrens van de bijzondere bijstand en de financiële tegemoetkoming wmo zou naar 130% van de bijstandsnorm moeten: het is nodig en het geeft een eenduidig beleid
• Weinig aandacht voor duurzaamheid: een kleine grijze paragraaf
• We moeten alle kansen voor woningbouw aangrijpen
• Er wordt in elk geval niet bezuinigd op plekken waar dat niet zou moeten

Hieronder leest u de tekst zoals deze door de fractievoorzitter van PvdA Heumen is uitgesproken bij de Algemene Politieke Beschouwingen (bij de Kadernota 2023) op 6 juli:

Voorzitter,

Corona ligt achter ons, maar grote uitdagingen als het bouwen van voldoende betaalbare woningen, het streven naar een inclusieve samenleving waarin we allemaal dezelfde kansen hebben, het verduurzamen van onze huizen en de klimaatcrisis zijn in onze gemeente actueel. Op deze toogdag van de lokale politiek spreken we over de kadernota 2024-2027. Een belangrijk moment voor de raad als hoogste orgaan om beleidsvoornemens en plannen te kunnen beoordelen, en suggesties en voorstellen te doen naar het college, welke vertaald kunnen worden in de begroting. Van de PvdA kunt u een kritisch-constructieve politieke beschouwing verwachten.

Voorzitter, vorig jaar gaven we aan ambitie en kleur te missen. En dat mist ook in deze kadernota. Het ‘natuurlijk samen’ uit de titel van het coalitieakkoord is inmiddels verdwenen. We constateren dat er weinig politiek nieuw is aan deze kadernota.

Een aantal beleidswensen, zoals bijvoorbeeld de inclusieagenda, zijn verplicht dus eigenlijk autonoom. We zetten extra in op juridische handhaving om met name achterstanden weg te kunnen werken. De kadernota geeft dus vooral aan wat we móeten doen. Dat is jammer, want dat geeft het geheel minder kleur. En als mensen op politieke kleuren stemmen, dan mag je wel wat kleur verwachten. Van de PvdA mag u vanavond kleur verwachten!

Uit het addendum blijkt inmiddels dat de meicirculaire uitermate positief uitvalt. Het ravijn is weer wat minder diep geworden. De komende jaren is er ruimte, en na alle beleidswensen van het college is het saldo nog steeds positief. Tot onze verwondering, zoals we vorige week ook in de commissie konden concluderen, blijkt telkens dat de cijfers aan het begin altijd wat negatiever zijn, maar na verloop van tijd steeds positiever worden. Na afloop bleek dat er meer ruimte was voor nieuw beleid. Uiteraard moeten we niet te veel uitgeven, want we kunnen niet de toekomst voorspellen, maar oppotten wat we overhebben moet zeker geen doel op zich zijn.

Voorzitter,

Allereerst het sociaal domein. Waar het er vorig jaar nog op leek dat er de komende jaren een min op de uitgaven moest komen, ziet het college nu ook in dat dit niet kan, en wordt er gedaan wat er ten minste nodig is. Er is meer formatie nodig om de basis weer op orde te krijgen. Wij zijn in elk geval blij dat er niet bezuinigd gaat worden op het sociaal domein. Daar blijkt simpelweg geen enkele aanleiding toe te zijn.

In onze strategische visie ‘natuurlijk met iedereen’ staat dat we meer doen dan onze wettelijk voorgeschreven taken ten behoeve van de inclusieve samenleving. Het gedeeltelijk financieel ondersteunen van meer inwoners zou daarom volgens de PvdA wenselijk zijn. Daarom stellen wij voor om de inkomensgrens van de individuele bijzondere bijstand en de financiële tegemoetkoming WMO te verhogen naar 130% van de bijstandsnorm.

De landelijke commissie ‘Een zeker bestaan’ concludeerde vorige week dat het sociaal minimum omhoog moet. Mensen in de bijstand zijn er nominaal wat op vooruit gegaan, maar steeds meer mensen op het sociaal minimum komen relatief tekort, met alle gevolgen van dien. Laten we als gemeente onze verantwoordelijkheid nemen. We zien dat andere gemeenten dat ook doen, in een aantal gemeenten wordt zelfs een hoger percentage overwogen.

Ook past het in ons minimabeleid. Bij een gezin met een inkomen van 130% van het minimum steken we als gemeente de helpende hand toe en kunnen de kinderen sporten. Als bij datzelfde gezin de koelkast kapot gaat, dan helpt de gemeente nu opeens niet met de individuele bijzondere bijstand. Waarom het ene wel en de andere niet?

Het uitvoeringsplan ‘Iedereen doet mee’ noemt een aantal acties, maar voorziet niet in alle gevallen waarvoor de bijzondere bijstand bedoeld is. Daarom moeten we dit vangnet op orde hebben. Overigens wordt de bijzondere bijstand hier uitsluitend genoemd in relatie tot de kosten ervan en niet het mogelijke doel, en dat is jammer. Overigens is de financiële ruimte er gewoon. En die is er ook om de financiële tegemoetkoming WMO te verhogen naar 130%.

Daarnaast draagt het bij aan een vermindering van de tweedeling tussen mensen op sociaaleconomische gronden, volgens de strategische visie een van de hoofdopgaven waar ook Heumen mee te maken heeft.

Wij hebben hier een motie voor die mijn fractiegenoot in eerste termijn verder zal toelichten.

Ten aanzien van het doelgroepenvervoer zijn we benieuwd naar de wijze waarop de professionalisering wordt ingezet en zien we het jaarverslag later tegemoet.

Tenslotte hebben we eerder dit jaar begrepen dat het college sterk inzet op zelfredzaamheid. Dat is een mooi streven, maar zelfredzaamheid is helaas niet voor iedereen weggelegd: daarom moet het geen doel op zich zijn. Ook in Heumen zijn er mensen voor wie dit geldt. We wachten de verdere beleidsinvulling op het sociaal domein af.

Voorziter, dan het fysieke domein.

Dat het ‘natuurlijk samen’ ontbreekt, blijkt ook uit de duurzaamheidsparagraaf van slechts een halve pagina. Er wordt vooral aangegeven welke middelen we van het rijk krijgen en dat wij niets extra’s doen, en we beperken ons tot de van hogerhand opgelegde opgaven. Geen ambitieuze groene, maar een onopvallende grijze paragraaf dus. Een gemiste kans. Graag hadden we hier, zoals ook vorig jaar aangegeven, meer ambitie gezien. Los van de grote opgaven in het kader van de RES hadden we graag gezien dat ingezet wordt op kleine maatregelen en veel meer bewustwording.

De omgevingswet wordt na de jaarwisseling ingevoerd en wij weten nog niet helder welke uitdagingen dat oplevert. We wachten het plan van aanpak af. Ten aanzien van de IBOR wil het college 150.000 structureel inzetten. Wat ons betreft ligt de focus hierbij vooral op inclusiviteit, toegankelijkheid en veiligheid.

Het belangrijkste in het fysieke domein is voor de PvdA het realiseren van betaalbare woningen binnen de afspraken van de woondeal. Wij kiezen voor de Kanaalzone. Goed om te merken dat er voortgang is. Als raad gaan we nog een locatiekeuze gaan maken voor het sportpark waarbij wat ons betreft álle factoren goed afgewogen worden.

Als PvdA vinden we dat we álle kansen voor woningbouw moeten aangrijpen. In de kadernota blijft de aandacht helaas beperkt tot twee grote projecten. In praktijk zien we dat projecten vertraging oplopen of niet doorgaan, of er moet prioritering – dus vertraging – toegepast worden.

Een gemiste kans is bijvoorbeeld Vuurvogel 1. Wij wilden zoals afgesproken aan de slag gaan met betaalbare nieuwe woningen, maar de coalitiepartijen hebben deze kans laten liggen.

We horen verder wel geluiden dat er voortvarend aan de slag gegaan wordt met de diverse projecten. Wel begrijpen we dat er prioritering aangebracht wordt in de projecten. Het college gaf na de avond over Overasselt aan initiatieven van burgers pro-actief te behandelen, dat gebeurde de afgelopen jaren niet altijd. Goed om daar gehoor aan te geven.

We hebben daarom een motie opgesteld met als doel het college te helpen en de urgentie nog meer te onderstrepen. Graag willen we weten welke acties er mogelijk zijn om woningbouw te kunnen versnellen. Hier vragen we dus ook iets meer te doen dan alleen nodig is. Als extra ambtelijke capaciteit nodig is horen we dat graag en kan dat verwerkt worden in de begroting. Sneller meer woningen is een investering in meerdere opzichten voor onze gemeente. We willen het college graag meer ruimte geven voor woningbouw.

De motie heeft ook als doel om een actueel overzicht te krijgen van alle grote en kleine projecten en inactieven. We waarderen de mondelinge en schriftelijke mededelingen, maar een totaaloverzicht op een raadsavond zou prettig zijn. Graag horen we dan ook hoe omgegaan wordt met prioritering van de projecten, die ten koste van sommige kansen kan gaan. Wat ons betreft zou dit zo snel mogelijk zijn.

Voor erfgoed wordt structureel een budget vrijgemaakt. Met name het onderhoud van de bestaande monumenten vinden van belang.

Vorig jaar is besloten tot aansluiting bij het Schone Lucht Akkoord en dat is een goede zaak. Maar ook hier missen we, in de kadernota, de ambitie om hier actief mee aan de slag te gaan voor onze inwoners. Wat gaat het college doen?

Bestuur en Organisatie

In de commissie hebben we het over de formatie-uitbreiding gehad. Van een taakstelling op de organisatie gaan we naar een flinke uitbreiding. We wachten af hoe een en ander zich ontwikkelt. Het zal een uitdaging zijn om gekwalificeerde mensen te vinden.

Voorzitter, tot slot,

Concluderend stellen wij dat er een kadernota voorligt die doet wat er ten minste nodig is en niet bezuinigd op plekken waar dat niet zou moeten. Maar ambitie, richting en daarmee wat kleur missen. Wij hadden andere accenten gelegd.

We hebben als PvdA een tweetal moties ingediend. Onlangs was er op radiostation Q-music een spel dat het ‘verboden woord’ heette waarbij de DJ’s een bepaald woord niet mochten uitspreken. Ik stel voor dat we dit nu doen met de woorden ‘bühne’ en ‘sympathiek’ als reactie op de moties. Het gaat om belangrijke thema’s waarbij de inwoners centraal staan.

Dank u wel.