Op donderdag 4 juli sprak de gemeenteraad over de Kadernota, de plannen voor de komende jaren.
Hieronder vindt u onze bijdrage en standpunten:
Inleiding
Voorzitter,
Vanavond spreken we over de kadernota. In dit document staat welke koers de gemeente gaat varen, en dat is belangrijk voor álle inwoners van onze gemeente. Het gaat ergens over, want er zijn veel uitdagingen. Voor de PvdA is het belangrijk dat er veel betaalbare woningen gebouwd worden, iedereen mee kan doen in een inclusieve samenleving, en we solidair zijn met mensen die het minder goed hebben. Ook mondiale uitdagingen zoals de klimaatverandering leiden er toe dat we rechtvaardige keuzes moeten maken als het gaat om klimaatadaptatie en duurzaamheid.
De afgelopen twee jaren gaven wij aan ambitie en kleur te missen in de kadernota. De ambities voor woningbouw zijn goed, maar verder is dat gevoel nog niet weggenomen. Hoe gaan wij bijvoorbeeld om met vergrijzing? Welke visie hebben we als gemeente op deze ontwikkelingen? Dat lezen we niet terug.
Veel bestaand beleid wordt doorgezet, en als het even kan binnen de rijksmiddelen. Passen we vooral op de winkel en doen we vooral wat we moeten doen? Dat kan een keuze zijn. Onze inwoners hebben op ons gestemd omdat ze vinden dat het beleid een bepaalde kant uit moet. We zouden het wel interessant vinden om een overzicht te krijgen welke bovenwettelijke taken en keuzes wij doen en maken. Want dan kunnen we ook de kleur en ambitie van ons bestuur zichtbaar maken: kleur die wij geven bovenop de ‘grijze’ verplichte taken we die als gemeente dienen uit te voeren. Kan het college dit meenemen bij de voortgangsrapportages?
Sociale leefomgeving
Voorzitter, dan onze reactie op de programma’s. Allereerst sociale leefomgeving. We hebben het afgelopen jaar ons oor te luister gelegd bij organisaties zoals Hulpfonds Heumen, Synthese, de Voedselbank en de BAR. We kunnen constateren dat Heumen een mooie gemeente is om in te wonen waarin heel veel mensen het erg goed hebben, en dat is goed! Maar er is ook een deel voor wie dat niet geldt. Voor wie bestaanszekerheid en inclusiviteit niet vanzelfsprekend is, en waar dus nog werk aan de winkel is voor de gemeente. En dan vinden wij het jammer dat er slechts twee pagina’s en een tabel gewijd worden aan dit programma. Ten aanzien van inclusiviteit gaan we de lokale agenda uitvoeren. We juichen het toe dat het college voornemens is om bij raadsvoorstellen standaard een kopje ‘inclusiviteit’ toe te voegen. Maar gaan we ook kritisch door ons staande beleid, zoals het evenementenbeleid, om de regelgeving en uitvoering inclusief te maken voor iedereen? In onze Stragische Visie is inclusiviteit een hoofdthema, dus dan zou je concrete doorwerking verwachten.
Ons bekruipt een beetje het gevoel alsof het sociaal domein ‘af’ is. Maar de signalen die wij ‘van de straat’ krijgen, is dat er ook mensen zijn die daar anders over denken. Daarom is het belangrijk dat we als raad met elkaar en met het college in gesprek blijven over de doorontwikkeling van het sociaal domein. Zo houden we elkaar scherp om te kijken of we de juiste keuzes maken. Als raad moeten we goede kaders stellen. Kaders die ervoor zorgen dat iedereen mee kan doen en kan blijven doen.
Een belangrijk punt blijft voor ons de bijzondere bijstand. Vorig jaar vroegen we aan de portefeuillehouder hoe de gemeente iemand op 112% van het bijstandsniveau kan helpen met een kapotte koelkast. Het antwoord was dat dit níet kon met de armoederegelingen die we hebben, en dat hier verder naar gekeken zou kunnen worden. We hebben nog niets vernomen. De mensen om wie het gaat hebben we als gemeente het afgelopen jaar niet kunnen helpen. Als je als inwoner op dit inkomensniveau zit, dan helpt het niet als je ook nog eens zorgen moet maken of je wel zoiets elementairs als een koelkast kunt aanschaffen.
Zelf kwam ik “op straat” ook iemand tegen die tegen deze inkomensgrens aan liep door een ongekozen situatie. Ik begreep dat de gemeente de persoon in kwestie goed en prettig te woord stond, maar ook moest erkennen dat financiële tegemoetkoming niet mogelijk was. Het gaat om een kleine groep. En in de jaarrekening zagen we dat we vorig jaar 97.000 euro overgehouden hebben bij de bijzondere bijstand.
We begrijpen dat dit nieuw beleid is dat geld kost. Maar het gaat dus om elementaire zaken. In andere gemeenten, zoals Nijmegen, ben je nu beter af. Hier is het antwoord nee. Het helpt enorm als mensen de weg naar boven weer terug te kunnen vinden. Daarom doe ik een klemmend beroep op het college en de partijen in de raad om de inkomensgrens voor de bijzondere bijstand te verhogen naar 130%. De meeste regelingen staan ook op 130%, maar waarom deze niet? Waarom houden we daar aan vast? Willen we deze kleine groep mensen die dat nodig hebben niet gewoon meer zekerheid bieden?
De kosten voor de voetbalvelden voor Heumen en Overasselt zijn nog niet verwerkt. Het gaat om circa twee miljoen, dus we zijn benieuwd waar we dat geld gaan vinden. Gaan we weer veel overhouden zoals het afgelopen jaar, of moeten we gaan ombuigen? Hadden we dit zo snel kunnen beloven? We hopen dat het college ons op tijd meeneemt in de mogelijke scenario’s als blijkt dat dit geld niet direct beschikbaar is zonder dat er bezuinigd moet worden op andere zaken.
Ook een opmerking over gezondheid. We lezen dat steeds meer jongeren vapen en het roken niet afneemt. Hoe staat het college tegenover deelname of het opzetten van een bewustwordingscampagne? We zitten hier vlak bij de grens, en daar blijven tabaksproducten relatief goedkoop.
Tenslotte nog een opmerking over de wijze van formuleren. Het is nu niet SMART en daardoor niet goed meetbaar. Tijdens de commissiebehandeling is de wijze van formulering reeds besproken. Het zou daarom prettig zijn als er in de begroting een aantal bullets worden opgenomen met concrete ambities en doelstellingen. Dit zou ook meer in lijn zijn met het rekenkameradvies.
Fysieke leefomgeving
Bij fysieke leefomgeving, het volgende hoofdstuk, zien we wel veel concrete zaken. Fijn om te zien dat duidelijk is hoe de diverse projecten er voor staan. We merken dat de GREX wat langer op zich laat wachten. We hopen dat de afdeling bouwen op sterkte is en blijft zodat de projecten geen vertraging gaan oplopen.
Als PvdA vinden we dat we alle kansen moeten aangrijpen om meer betaalbare woningen te realiseren. Enkele jaren geleden is vanuit onze fractie een aanvalsplan gelanceerd. Binnenkort worden de Tiny Houses aan de Rijksweg bewoond. Het duurde langer dan aanvankelijk gedacht en gehoopt, maar dit is wel gelukt. Het enorme aantal aanmeldingen (1.000+) voor niet eens een a-locatie laat zien hoe hoog de nood is. Ziet het college nog meer mogelijkheden om flexwoningen te plaatsen? Uiteindelijk lukt dit en het draagt bij aan de oplossing van het probleem.
Bij de projecten is participatie belangrijk. Dat hebben we ondervonden bij Vuurvogel-2. Naast de omwonenden, die de gemeente meestal wel weten te vinden,. zijn er ook de belangen van woningzoekenden voor wie dat minder geldt. Dat blijkt dus wel een heel grote groep te zijn. Hoe worden de belangen van deze groep afgewogen? In ons woonbeleid is hier niets over opgenomen. Hoe staat het college tegenover het idee om deze groep ook te betrekken bij de planontwikkeling van de Kanaalzone? In sommige gemeenten is er inmiddels sprake van een woonraad, wij zouden het een goed idee vinden om dat hier ook te doen.
Net als vorig jaar vinden we de duurzaamheidsambities erg karig. We laten ons enkel leiden door de opgave. We gaan extra expertise inhuren, maar wat willen we nu als gemeente en hoe gaan we dat doen? En hoe gaan we de klimaattransitie zo rechtvaardig mogelijk uitvoeren zodat iedereen ervan mee kan profiteren? Welke inhoudelijke keuzes maakt de gemeente? Of richten we ons alleen op de gestelde opgave?
En hoe staat het college ten opzichte van de verduurzaming van sportparken? In samenwerking met NOC-NSF en het klimaatfonds is er veel mogelijk. Het zorgt er ook voor dat de energierekening van verenigingen omlaag gaat, waardoor de contributie niet omhoog hoeft.
Verder staan we achter de keuze om de toeristenbelasting in te voeren.
Bestuur en Organisatie
Tenslotte het programma Bestuur en Organisatie. Er is veel energie gestoken in het werven en behouden van mensen. Het blijkt dat dit erg lastig is vanwege de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Om als gemeente goed te blijven functioneren blijft dit van groot belang. We merken dat de uitvoering van beleid achterblijft en willen het college vragen ons mee te blijven nemen in de ontwikkelingen.
De septembercirculaire moeten we nog afwachten, maar vooralsnog is er een tekort van een miljoen. Het ravijn, is nu een gat in de weg geworden, zo begrepen we van de wethouder. Bij het op orde houden van de financiën kiezen wij voor meer inkomsten in plaats van bezuinigingen, zodat we de voorzieningen op peil kunnen houden en kunnen doen wat nodig is voor de mensen. In dat verband zijn wij ervoor om de OZB weer te indexeren, een denkrichting die ook door het college overwogen wordt. We hebben een addendum ontvangen met mogelijke keuzes om te bezuinigen. Dergelijke keuzes hebben impact. Zou het college, als zij bezuinigingen onontkoombaar acht, in gesprek willen gaan met relevante organisaties, zoals de BAR, het inclusiepanel, dorps- en wijkraden, zodat er ook input is van burgers? Er zijn gemeenten die een zogenoemd burgerberaad overwegen. Zou een inloopspreekuur voor verenigingen en organisaties overwogen kunnen worden?
We zien dat het college structureel 25.000 euro wil besparen op het budget van culturele en recreatieve activiteiten. Wij vinden dat jammer. Een dergelijk budget draagt immers bij aan cohesie in de dorpen en wijken en aan inclusiviteit. Zouden we deze besparing niet moeten schrappen en eerst in gesprek moeten gaan met organisaties over de inzet van dit budget? En moeten we het niet beter kenbaar maken aan onze inwoners dat deze mogelijkheid bestaat?
In de vorige raadsperiode wilden wij het bestuur ook dichterbij de jongeren brengen. Vanuit onze fractie is er toen een kinderraad gestart. Graag zien wij dat weer terugkomen en dragen we als PvdA als het nodig is zeker ons steentje bij. Van de griffie heb ik begrepen dat hier middelen voor zijn, 4.000 euro per jaar. Laten we dit samen als raad weer oppakken!
Voorzitter, ik rond af. Het is goed dat er gebouwd gaat worden. Laten we ook meer ambitie tonen op andere gebieden. Het sociaal domein zouden verder versterkt kunnen worden. De klimaatambities zouden steviger mogen zijn. Laat Heumen voor iedereen een mooie gemeente zijn, waar het fijn is om in te wonen, nu en in de toekomst, voor iedereen! Daar zitten we hier voor! Laten we daar samen aan werken.
